ପୁରୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ୨୨ ପାହାଚର କ’ଣ ରହିଛି ମହତ୍ୱ, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା

ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ବହୁ ପ୍ରକାରର କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଏବଂ ରହସ୍ୟ ରହିଛି । ପୁରୀ ମନ୍ଦିରର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ବିଶେଷତ୍ୱ ରହିଛି । ପୁରୀ ମନ୍ଦିରର ରତ୍ନ ଭଣ୍ଡାର, ବାଇଶି ପାହାଚ, ନୀଳ ଚକ୍ର, ଗରୁଡ ସ୍ତମ୍ଭର ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ରହିଛି । ବାଇଶି ପାହାଚ ପୁରୀର ଦ୍ୱିତୀୟ ଦ୍ୱାର ସଂହିଦ୍ୱାରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ବାଇଶି ପାହାଚ ମନ୍ଦିରର ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରବେଶ ପଥ ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପାହାଚର ଲମ୍ବ ୭୦ ଫୁଟ, ଓସାର ୬ଫୁଟ ଏବଂ ଉଚ୍ଚତା ୬ରୁ ୭ ଇଞ୍ଚ । ବାଇଶି ପାହାଚର ବହୁ ଧାର୍ମିକ ମାନ୍ୟତା ରହିଛି । ଲୋକମାନେ ବାଇଶି ପାହାଚରେ ଗଡିବା ଏବଂ ଚାଲିବା ଦ୍ୱାରା ଧର୍ମ ଅର୍ଜନ ହୁଏ ବୋଲି ମାନିଥାନ୍ତି । ଏହି ବାଇଶି ପାହାଚର ଦୁଇ ପାଶ୍ୱର୍ରେ ଲୋକମାନେ ନିଜର ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ପିଣ୍ଡଦାନ ମଧ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି ।
ଲୋକକଥା ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ବାଇଶଟି ପାହାଚ ମଣିଷ ଜୀବନର ୨୨ଟି ଦୋଷ ଏବଂ ଦୁର୍ବଳତାକୁ ଦର୍ଶାଇଥାଏ । ଏକ ଯୋଗୀ ଏହି ୨୨ ପାହାଚକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ଯିବା ସମୟରେ ଏହାର ୨୨ଟି ଭିନ୍ନ ନାମ କରଣ କରିଥିଲେ । ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ୩ଟି ସଂସ୍ଥାନ ତଥା ସପ୍ତ ଲୋକ, ସପ୍ତ ପାତାଳ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ ବୈକୁଣ୍ଠ ନାମରେ ମଧ୍ୟ ନାମକରଣ କରାଯାଇଛି ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ତଥ୍ୟାନୁଯାୟୀ ଏହାର ନାମକରଣ ପୃଥିବୀ, ମାନବ, ପ୍ରକୃତି, ମାନବର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ରହିଛି । ସେହି ୨୨ଟି ଭିନ୍ନ ନାମ ହେଉଛି –

୧. ପ୍ରଥମ ୫ଟି ପାହାଚ ପାଞ୍ଚ ଟି ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ତଥା ଆଖି, ନାକ, କାନ, ଜିଭ ଏବଂ ଚର୍ମ ନାମରେ ନିମିତ ।
୨. ଦ୍ୱିତୀୟ ୫ଟି ପାହାଚ ୫ଟି ନିଶ୍ୱାସପ୍ରଶ୍ୱାସର ପ୍ରଣ ନାମ ତଥା ଅପ-ନିଶ୍ୱାସ (ପ୍ରଣ), ନିମ୍ନ -ନିଶ୍ୱାସ (ଅର୍ପଣ), ବ୍ୟାକ-ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ (ବାଣ୍ୟ), ବର୍ହି ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ (ଉଡାନ) ଏବଂ ସମ୍ମୁଖ ନିଶ୍ୱାସପ୍ରଶ୍ୱାସ (ସମ୍ମୁଖ) ।
୩. ତୃତ୍ୱୀୟ ୫ଟି ପାହାଚ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ରହିଛି । ସେଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ରୂପ, ରସ, ସ୍ୱାଦ, ଗନ୍ଧ ଏବଂ ଶବ୍ଦ ।
୪. ଚତୁର୍ଥ ୫ଟି ପହାଚ ପଞ୍ଚମହାଭୂତଙ୍କ ନାମରେ ତଥା ପୃଥିବୀ, ଜଳ, ଅଗ୍ନି, ବାୟୁ ଏବଂ ସ୍ଥାନରେ ନାମିତ ।
୫. ୨୧ତମ ପାହାଚ ଜ୍ଞାନର ପ୍ରତୀକ ।
୬. ୨୨ତମ ପାହାଚ ଗର୍ବର ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ପରିଚିତ ।