ଦାଦା ସାହେବ ଫାଲକେ : ଏହି ବିରାଟ ନାଁ ପଛରେ ଲୁଚି ରହିଛି ଅନେକ ସଂଘର୍ଷର କାହାଣୀ

ହିନ୍ଦୀ ସିନେମାର ଦାଦାସାହେବ ଫାଲକେ ଆଜିର ଦିନରେ ୧୮୭୦ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ନାମ ଥିଲା ଧୁଣ୍ଡିରାଜ ଗୋବିନ୍ଦ ଫାଲକେ। ସେ କେବଳ ଜଣେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ନୁହଁନ୍ତି ଜଣେ ଜଣାଶୁଣା ନିର୍ମାତା ଏବଂ ସ୍କ୍ରିନ୍ ଲେଖକ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ। ସେ ୧୯ ବର୍ଷର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର କ୍ୟାରିୟରରେ ୯୫ ଟି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଏବଂ ୨୭ ଟି କ୍ଷୁଦ୍ର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି | ଦାଦାସାହେବ ଫାଲକେ କଳା ପ୍ରତି ସର୍ବଦା ଆଗ୍ରହୀ ଥିଲେ। ସେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ୟାରିୟର କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ। ସେ ୧୮୮୫ ମସିହାରେ ଜେଜେ ଆର୍ଟ କଲେଜରେ ନାମ ଲେଖାଇଲେ | ଏହା ସହିତ ସେ ଭଦୋଦରର କଳାଭବନରୁ ଭଇ ଆର୍ଟ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ |

ଏହା ପରେ ସେ ଏକ ଡ୍ରାମା କମ୍ପାନୀରେ ଚିତ୍ରକାର ଭାବରେ କାମ ପାଇଲେ | ୧୯୦୩ ମସିହାରେ, ସେ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗରେ ଫଟୋଗ୍ରାଫର ଭାବରେ କାମ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ | କିନ୍ତୁ ଦାଦାସାହେବ ଫଟୋଗ୍ରାଫିରେ ମଧ୍ୟ ବିରକ୍ତ ହୋଇ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାତା ଭାବରେ ନିଜର କ୍ୟାରିୟର କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ। ତାଙ୍କ ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାକାର କରିବା ପାଇଁ ସେ ୧୯୧୨ ମସିହାରେ ନିଜ ବନ୍ଧୁଙ୍କଠାରୁ କିଛି ଋଣ ନେଇ ଲଣ୍ଡନ ଯାଇଥିଲେ। ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ସପ୍ତାହ ଧରି ଲଣ୍ଡନରେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଡକ୍ସନ ବିଷୟରେ ଜାଣିଲେ ଏବଂ ଏଥିରେ ସଂଯୁକ୍ତ ଉପକରଣ କିଣିବା ପରେ ମୁମ୍ବାଇ ଫେରିଗଲେ |

ପ୍ରଥମେ ଫିଲ୍ମ କରିବା ପାଇଁ ଟଙ୍କା ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା | କଳା ନୂଆ ଥିଲା, କଳାକାର ମଧ୍ୟ ନୂତନ ଥିଲା, ତେଣୁ କେହି ଫିଲ୍ମରେ ବିନିଯୋଗ କରିବାକୁ ଚାହୁଁନଥିଲେ | ଲୋକମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ନଥିଲେ ଯେ ଦାଦା ସାହେବ ଏକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସକ୍ଷମ ହେବେ। କିନ୍ତୁ ନିର୍ମାତାମାନଙ୍କୁ ମନାଇବା ପାଇଁ ଦାଦାସାହେବ ଉଦ୍ଭିଦ ବିକାଶ ଉପରେ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ | ତା’ପରେ ଦୁଇ ଜଣ ତାଙ୍କୁ ଟଙ୍କା ଦେବାକୁ ରାଜି ହେଲେ। କିନ୍ତୁ ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ | ଦାଦା ସାହେବ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କ ଅଳଙ୍କାର ବନ୍ଧକ ରଖିଥିଲେ। ସମ୍ପତ୍ତି ମଧ୍ୟ ବନ୍ଧକ ରଖାଯାଇଥିଲା। କରଜ ମଧ୍ୟ ନେଇଥିଲେ |

ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ରାଜା ହରିଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପତ୍ନୀ ତାରାମତି ଭୁମିକାରେ ଅଭିନୟ କରିବାକୁ ଜଣେ ମହିଳା ଅଭିନେତ୍ରୀ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ କାମ କରିବା ଏକ ଭଲ ବୃତ୍ତି ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉ ନଥିଲା | କୌଣସି ମହିଳା ଏହି ଭୂମିକାରେ ରାଜି ହୋଇନଥିଲେ। କ୍ଳାନ୍ତ ହୋଇ ଫାଲକେ ରେଡଲାଇଟ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଗଲେ। କିନ୍ତୁ ସେଠାରେ କିଛି ଘଟିଲା ନାହିଁ | ତା’ପରେ ସେ ତାରାମତି ଭୂମିକା ପାଇଁ ଜଣେ ରୋଷେଇଆ ଆନ୍ନା ସାଲୁଙ୍କେଙ୍କୁ ବାଛିଲେ |

କୁହାଯାଏ ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଫଳ ପୁରୁଷଙ୍କ ପଛରେ ଜଣେ ମହିଳା ରହିଥାନ୍ତି। ଫିଲ୍ମର ପ୍ରଡକ୍ସନ୍ ସମୟରେ ଦାଦା ସାହେବ ଫାଲକେଙ୍କ ପତ୍ନୀ ତାଙ୍କୁ ବହୁତ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ। ସେ ନିଜେ ଏହି ଫିଲ୍ମରେ କାମ କରୁଥିବା ପ୍ରାୟ ୫୦୦ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ରୋଷେଇ କରିଥିଲେ। ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୧୫,୦୦୦ ଟଙ୍କା ଲାଗିଥିଲା, ଯାହା ସେହି ସମୟରେ ବହୁତ ବଡ଼ ରାଶି ଥିଲା | ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରଟି ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୩ ମେ ୧୯୧୩ ରେ ମୁମ୍ବାଇର କରୋନେସନ୍ ସିନେମା ହଲରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଥିଲା। ୪୦ ମିନିଟର ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଦର୍ଶକଙ୍କ ଦ୍ବରା ବେଶ ଗ୍ରହଣୀୟ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସୁପରହିଟ୍ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଥିଲା |

ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ରାଜା ହରିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରର ଅପାର ସଫଳତା ପରେ ଦାଦାସାହେବ ମୋହିନୀ ଭମାସୁର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ। ସିନେମା ଜଗତର ଇତିହାସରେ ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରଟି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, କାରଣ ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରଟିରୁ ଦୁର୍ଗା ଗୋଖଲେ ଏବଂ କମଲା ଗୋଖଲେ ନାମକ ଦୁଇଜଣ ମହିଳାଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ଅଭିନେତ୍ରୀ ହେବାର ଗୌରବ ଅର୍ଜନ ହୋଇଇଥିଲା | ଏହା ପରେ ସେ ଅଟକି ନଥିଲେ ଏବଂ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ସୁପରହିଟ୍ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ ଆରମ୍ଭ କଲେ | ଦାଦା ସାହେବଙ୍କ ଶେଷ ମୁକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଥିଲା ‘ସେତୁବନ୍ଧନ’। ୧୬ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୪୪ ରେ ଦାଦା ସାହେବ ଏହି ଜଗତକୁ ବିଦାୟ ଦେଇଥିଲେ।

ଭାରତୀୟ ସିନେମାରେ ଦାଦାସାହେବଙ୍କ ଐତିହାସିକ ଅବଦାନ ହେତୁ ଭାରତ ସରକାର ୧୯୬୯ ମସିହାରୁ ତାଙ୍କ ସମ୍ମାନାର୍ଥେ ‘ଦାଦାସାହେବ ଫାଲକେ’ ପୁରସ୍କାର ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏହି ପୁରସ୍କାର ଭାରତୀୟ ସିନେମାର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ତଥା ସମ୍ମାନଜନକ ପୁରସ୍କାର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ | ଦେବିକା ରାନୀ ଚୌଧୁରୀ ଏହି ପୁରସ୍କାରର ପ୍ରଥମ ପ୍ରାପ୍ତକର୍ତ୍ତା ହୋଇଥିଲେ। ନିକଟରେ ତାମିଲ ତାରକା ରଜନୀକାନ୍ତଙ୍କୁ ୫୧ ତମ ଦାଦା ସାହେବ ଫାଲକେ ପୁରସ୍କାର ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି।